Adres dyrekcji Parku:
ul. Długa 23, 89-606 Charzykowy
Tel./fax: 0 prefix- 52 39 88 397
www.pnbt.com.pl

Parki narodowe zgodnie z obowiązującą Ustawą o ochronie przyrody, zajmują szczególne miejsce w całym systemie obszarów chronionych jako obszary, na których występują wartości przyrodnicze onajwyższej randze, gdzie ochronie podlega całość przyrody oraz swoiste cechy krajobrazu, a wszelkie działania są podporządkowane ochronie. Dnia 14 maja 1996 roku na mocy rozporządzenia Rady Ministrów powołano Park Narodowy "Bory Tucholskie".

Powierzchnia jaką obecnie zajmuje wynosi 4 798,23 ha, a jego otulina 12 980,52 ha. Park znajduje się w granicach województwa pomorskiego, powiatu Chojnickiego, gminy Chojnice. Park Narodowy "Bory Tucholskie" to przede wszystkim obszar leśny (79 % powierzchni parku), wody stanowią 11 % powierzchni, natomiast 10 % to inne ekosystemy np. łąki, torfowiska. Rzeźba terenu została ukształtowana w czasie ostatniego zlodowacenia bałtyckiego. Występują tu dwie zasadnicze formy rzeźby terenu, a mianowicie : wysoczyzna morenowa (której udział jest niewielki) i równina sandrowa. Urozmaicona poprzez liczne wzniesienia wydmowe, rynny i wytopiska. Park jest największym skupiskiem wydm śródlądowych w Borach Tucholskich. Spotykamy je na starych pasach przeciwpożarowych.

Największa i najładniejsza znajduje się w zachodniej części parku. O unikatowych walorach tego terenu decyduje jednak bardzo bogata sieć hydrologiczna. Wyróżniamy tu prawie wszystkie genetyczne i limnologiczne typy jezior. Pod względem zasobności w związki pokarmowe (żyzności, trofii) są to jeziora oligo-, mezo-, eu- i dystroficzne. W sumie na tak małym terenie znajduje się ich aż 21, ale tylko 17 z nich posiada powierzchnię powyżej 1 ha. Największym i zarazem najgłębszym jeziorem w Parku jest jezioro Ostrowite (pow. 280,7 ha, max głębokość 43 m). Najmniejszym Rybie Oko (0,38 ha) a najpłytszym Błotko (o głębokości ok. 1 m).

Na terenie Parku Narodowego "Bory Tucholskie" znajduje się, unikatowe w skali całego Pojezierza, zjawisko hydrologiczne - Struga Siedmiu Jezior. Tworzą ją jeziora rynnowe [Ostrowite (pow. 280,7 ha), Zielone (25,5 ha), Jeleń (48,8 ha), Bełczak (4,3 ha), Główka (8,0 ha), Płęsno (47,8 ha) oraz Mielnica-Skrzynka (30,7 ha)] połączone ze sobą ciekiem wodnym. Jeziora te powstały w wyniku działalności wód lodowca i uchodzą do północnej części jeziora Charzykowskiego (zwanego inaczej Łukomie). W sumie cały ciek osiąga długość 9,4 km. Odrębną i ciekawą grupę jezior w PNBT stanowią jeziora lobeliowe. Na terenie Parku występują cztery tego typu zbiorniki. Są to: Gacno Wielkie, Gacno Małe, Głuche i Nierybno. Nazwę swą zawdzięczają roślinie rosnącej na ich dnie lobelii jeziornej (Lobelia Dortmana), która obecnie podlega ochronie prawnej. Kwitnie na przełomie czerwca i lipca. Jej białe, drobne kwiaty wystają ponad taflę wody.

W Parku Narodowym "Bory Tucholskie" występują również jeziora dystroficzne (zwane inaczej sucharami). Są to śródleśne oczka, kotły i kociołki. Do tego typu jezior w Parku zaliczamy: Kacze Oko, Rybie Oko oraz Kociołek. Charakteryzują się one dużą zawartością związków humusowych, zakwaszeniem wody, częstym niedoborem tlenu i substancji pokarmowych oraz następującym na taflę płem (kożuchem) torfowców. Czasami przybiera postać wiszaru powstałego ze splątanych roślin wodnych. Jego grubość może osiągać nawet kilkadziesiąt centymetrów.

Pod nim natomiast znajduje się woda. Zarastanie tych zbiorników prowadzi do powstania torfowisk przejściowych i wysokich. Na tafli wody tych jezior możemy zobaczyć przepiękne rośliny o pływających liściach: grzybienie białe (zwane potocznie liliami) oraz grążele drobne. Na brzegach niektórych z nich spotykamy natomiast: czermień błotną, żurawinę drobnolistną, bagno zwyczajne, wełniankę pochwowatą itd. We florze Parku stwierdza się obecność reliktowych gatunków glacjalnych, jak zimoziół północny i trzcinnik prosty.

Z reliktów postglacjalnych zachowały się wyblin jednolistny i grzybienie północne. Znalazły tu swoje zabezpieczenie gatunki chronione, jak np. rosiczka okrągłolistna, długolistna i pośrednia, a także sześć gatunków widłaków. Bardzo bogata jest lichenoflora parku. Do tej pory stwierdzono obecność ok. 230 gatunków, w tym wiele uważanych za wymarłe lub wymierające. Grupę szczególnie ciekawą stanowią nadrzewne gatunki krzaczkowate z rodziny brodaczkowatych. Właśnie ich występowanie potwierdza fakt naturalności siedlisk i brak zanieczyszczeń powietrza. Najlepiej poznanymi, zdają się być, grzyby. Dotychczas odnotowano ok. 300 gatunków. Do najbardziej rozpowszechnionych należą jadalne: borowiki, koźlarze, podgrzybki, maślaki a także trujące muchomory. W parku na terenach leśnych dominują siedliska borowe. Najliczniej reprezentowany jest bór świeży, występuje również bór bagienny, wilgotny, a także bory mieszane. Siedliska lasowe reprezentowane są przez ols, łęg i las wilgotny.

Dominującym gatunkiem jest sosna pospolita, której towarzyszą m.in. brzozy omszona i brodawkowata, osika, dąb i olsza. Zasoby fauny bezkręgowców i kręgowców kształtowane są przez warunki abiotyczne (klimat, woda, gleba) i biologiczne (np. jakość i różnorodność roślin). Występują tu gatunki zwierząt o bardzo wąskich spektrach środowiskowych, a jednocześnie wymagające dużych areałów osobniczych oraz rodzinnych.

W jeziorach Parku, dotychczas odnotowano 26 gatunków ichtiofauny w tym dwa gatunki objęte całkowitą ochroną - kozę i różankę. Występują tu: szczupaki, liny, węgorze, leszcze, krąpie, płocie, sieje, sielawy, karasie, ukleje, słonecznice itd. Spotkać tu można wszystkie płazy i gady (oprócz żółwia błotnego) charakterystyczne dla Niżu Polskiego. Ptaki wykazują dużą różnorodność. Znajduje się tutaj przeszło 80 gatunków lęgowych i ok. 20 gatunków pojawiających się regularnie na przelotach i zalatujących. W skali kraju nieliczne, a występujące w Parku są; bąk, płaskonos, nurogęś, żuraw, zimorodek, bielik i puchacz. Wśród ssaków na szczególną uwagę zasługują nietoperze np. karlik większy, gacek brunatny, nocek duży, a także: wydra, bóbr europejski, rzęsorek mniejszy. Bardzo interesująca jest również fauna bezkręgowców, choć ciągle jeszcze mało poznana, jak chociażby rzadkie gatunki ważek, biegacze, liczne motyle i wiele innych.

+48 606 222 443